Het is weer tijd voor een nieuwe blog in de rubriek Hoe werkt het? En dit keer behandel ik een vraag die ik enige tijd geleden via de mail binnenkreeg.
De vraag kwam van iemand die een stuk had gelezen over vakbonden en hun werk. In dat artikel werd kort iets genoemd over een gele vakbond, maar zonder verdere uitleg. Dat riep bij deze persoon een belangrijke vraag op: Wat is een gele vakbond en hoe verschilt die van een normale vakbond?
Omdat dit een onderwerp is dat vaak onderbelicht blijft, ga ik er in deze blog dieper op in. Wat zijn gele vakbonden, waarom bestaan ze en waarom kunnen ze gevaarlijk zijn voor werknemers? Laten we erin duiken.
Pas op voor gele bonden: vakbonden die niet aan jouw kant staan
Vakbonden zijn er om werknemers te beschermen, toch? Helaas is dat niet altijd het geval. Er bestaan zogenaamde gele bonden—vakbonden die meer aan de kant van de werkgever staan dan aan die van de werknemers. Ze beloven inspraak en verbeteringen, maar zorgen er in werkelijkheid voor dat je arbeidsvoorwaarden niet beter worden.
Wat zijn gele bonden?
Gele bonden worden vaak gesteund of zelfs opgericht door werkgevers om echte vakbonden te ondermijnen. Ze doen zich voor als onafhankelijke vakbonden, maar onderhandelen zwak en voorkomen dat werknemers actievoeren. Dit is precies wat veel werkgevers willen: een ‘makkelijke’ vakbond die alles goedpraat en voorkomt dat medewerkers zich écht verenigen.
Een bekend fenomeen in de geschiedenis
Gele bonden zijn geen nieuw verschijnsel. In de 19e en 20e eeuw werden ze al gebruikt om arbeidersbewegingen te ondermijnen. In sommige landen richtten bedrijven of overheden hun eigen ‘vakbonden’ op om werkelijke strijd te voorkomen. Ook vandaag de dag bestaan er nog steeds vakbonden die vooral de belangen van werkgevers dienen, in plaats van die van werknemers.
Hoe herken je een gele bond?
- Ze werken te goed samen met de werkgever – Ze onderhandelen niet stevig, nemen snel genoegen met lage loonsverhogingen en organiseren zelden acties.
- Ze zijn tegen stakingen of acties – Terwijl echte vakbonden actie als laatste middel inzetten, roepen gele bonden altijd op tot ‘rust en overleg’, zelfs als werkgevers geen fatsoenlijke cao willen bieden.
- Ze praten werknemers uit lidmaatschap bij strijdbare bonden – Soms proberen ze je te overtuigen dat een sterke vakbond zoals de FNV te radicaal is.
- Ze bestaan vaak pas kort of duiken ineens op tijdens cao-onderhandelingen – Werkgevers zetten ze strategisch in om echte vakbonden buitenspel te zetten.
- Ze claimen successen die ze niet hebben behaald – Vaak pronken ze met resultaten die eigenlijk door andere vakbonden zijn afgedwongen.
Gele bonden in de praktijk: voorbeelden
Er zijn genoeg situaties waarin gele bonden werknemers in de kou hebben laten staan. Denk aan cao-onderhandelingen waarbij een ‘vriendelijke’ bond akkoord ging met een magere loonsverhoging, terwijl een echte vakbond juist actievoerde voor een betere deal. Of aan bedrijven die plotseling een nieuwe bond promoten net op het moment dat werknemers onrustig worden en zich beginnen te organiseren. Dit gebeurt niet toevallig.
Ook internationaal zijn er voorbeelden waarbij gele bonden zijn ingezet om vakbonden die voor werknemersrechten vechten, buitenspel te zetten. Het doel is altijd hetzelfde: de werkgever de controle laten houden en werknemers monddood maken.
Waarom zijn gele bonden gevaarlijk?
Als werknemers zich aansluiten bij een gele bond, ondermijnen ze hun eigen onderhandelingspositie. Werkgevers kunnen zeggen: “De werknemers zijn tevreden, want hun vakbond stemt in met ons voorstel.” Ondertussen blijft het loon laag, verslechteren de arbeidsvoorwaarden en is er geen garantie op een veilige werkplek.
Werkgevers hebben geen belang bij een sterke vakbond. Als zij zelf een vakbond promoten, is dat meestal een slecht teken.
Wat kun jij doen?
- Sluit je aan bij een echte vakbond – Bijvoorbeeld bij de FNV, die altijd opkomt voor de belangen van werknemers en niet bang is om druk te zetten.
- Wees kritisch op vakbonden die te weinig eisen – Vraag jezelf af of jouw vakbond echt iets voor je doet of alleen mooi praat.
- Organiseer je met collega’s – Hoe meer mensen zich verenigen in een strijdbare vakbond, hoe sterker je staat in onderhandelingen.
- Wees alert op signalen in je eigen sector – Verschijnen er ineens nieuwe bonden rond cao-onderhandelingen? Worden vakbondsleden actief ontmoedigd om actie te voeren? Dit zijn duidelijke waarschuwingssignalen.
Sluit je aan bij een vakbond die vecht, niet eentje die verkoopt
Laat je niet misleiden door een bond die zegt dat actievoeren niet nodig is. Als werkgevers écht respect voor hun personeel hadden, waren eerlijke lonen en arbeidsvoorwaarden allang vanzelfsprekend. Dat is niet het geval—en dat betekent dat je een vakbond nodig hebt die durft te strijden.
Gele bonden werken in het voordeel van de werkgever, niet van jou. Sluit je daarom aan bij een vakbond die écht voor je rechten vecht, en laat je stem niet inleveren door een vakbond die alleen maar de status quo in stand houdt.
Heb je vragen over dit onderwerp of wil je graag dat ik in een volgende blog een ander onderwerp uitleg? Laat het me weten! Je kunt me altijd benaderen via hoewerkthet@outlook.com. Ik sta open voor suggesties en help je graag verder met al je vragen over vakbonden en arbeidsrechten.
